Hollėsi tė reja mbi burgjet sekrete tė CIA-s jashtė AmerikėsPublikuar mė 28-03-2009
Kohėt
e fundit janė zbuluar hollėsi tė reja mbi akuzat pėr tortura nga tė
burgosur tė rėndėsishėm, tė mbajtur nė burgjet sekrete tė CIA-s jashtė
Shteteve tė Bashkuara. Tregimet e tyre kanė ndezur debate se ēfarė
duhet tė bėjė administrata e presidentit Obama pėr tė hetuar politikat
e burgosjes tė ish presidentit Bush. Korrespondentja e Zėrit tė
Amerikės Sindi Sein njofton nga Uashingtoni.
Shkrimtari dhe gazetari Mark Dejner
Shkrimtari
dhe gazetari Mark Dejner nuk e thotė se si i ka rėnė nė dorė dokumenti
i vitit 2007 i Komisionit Ndėrkombėtar tė Kryqit tė Kuq, i cili ishte
vetėm pėr zyrtarėt e lartė tė administratės sė presidentit Bush.
Javėn
e kaluar, The New York Review of Books publikoi pjesė tė intervistave
tė ekspertėve tė Komisionit me 14 tė burgosur, nė njė artikull tė
shkruar nga zoti Dejner, i cili thotė se tė bien nė sy ngjashmėritė e
deklaratave tė tė burgosurve.
āAjo qė Komisioni Ndėrkombėtar i
Kryqit tė Kuq vė nė dukje nė raportin e tij ėshtė se megjithėse tė
burgosurit ishin mbajtur tė izoluar, dhe nuk kishin pasur kontakt me
njeri, pėrveē personave qė i merrnin nė pyetje, tregimet e tyre kishin
ngjashmėri si nė pėrgjithėsi ashtu edhe nė hollėsitė e pėrshkruara.ā
Zoti
Dejner, i cili ėshtė autor i librit āTortura dhe e Vėrtetaā thotė
se akuzat iu paraqitėn Komisionit pasi tė burgosurit u transferuan nė
qendrėn e paraburgimit nė Gjirin Guantanamo tė Kubės nė vitin 2006.
Zoti Dejner pėrshkruan tregimet e tė burgosurve pėr vendet e ndryshme ku ishin mbajtur.
āTė
burgosurit mbaheshin lakuriq pėr javė me radhė, apo muaj. Mbaheshin nė
qeli shumė tė vogla, temperaturat e tė cilave uleshin deri nė atė pikė
sa, sipas njė zyrtari, ngjyra e lėkurės e tė burgosurve tė zhveshur
maviosej.ā
Njė nga tė dyshuarit kryesorė tė kapur pas 11
shtatorit 2001 nė Shtetet e Bashkuara ishte njė palestinez i lindur nė
Arabinė Saudite i njohur si Abu Zubaida.
Mark Dejner pėrshkruan teknikat e marrjes nė pyetje, bazuar nė tregimet e zotit Zubaida dhe tė tė burgosurve tė tjerė.
āAta
lidheshin nė njė vend. Abu Zubaida ishte prangosur nė njė karrike pėr
tre javė pa lėvizur deri sa kėmbėt i ishin bėrė me flluskaā.
Zoti
Dejner thotė se agjentėt e CIA-s ishin pėrpjekur ta mbanin zotin
Zubaida zgjuar gjatė tė tre javėve qė ai kishte qenė i lidhur nė
karrike duke i hedhur ujė nė fytyrė nėse flinte. Komisioni Ndėrkombėtar
i Kryqit tė Kuq thotė se tė 14 tė burgosurit ishin lėnė pa gjumė, ishin
rrahur dhe zhytur nė ujė dhe se tė gjithė ata ishin pėrplasur nė mur
vazhdimisht.
Raporti arrinte nė pėrfundimin se kėto veprime pėrbėjnė torturė dhe trajtim mizor, jonjerėzor dhe degradues.
Komisioni
me bazė nė Zvicėr, organizatė neutrale, nuk e ka mohuar raportin tė
cilit i referohet zoti Dejner, por thotė se ėshtė i zhgėnjyer qė ky
raport ėshtė bėrė publik nė njė kohė qė duhet tė ishte i fshehtė.
Komisioni Ndėrkombėtar i Kryqit tė Kuq ėshtė pėrgjegjės qė vendet tāi
pėrmbahen Konventės sė Gjenevės.
Raporti ka nxitur
organizatėn ACLU tāi bėjė thirrje Prokurorit tė Pėrgjithshėm tė
Presidentit Obama, Erik Holder, tė caktojė njė prokuror tė pavarur pėr
tė hetuar akuzat.
āKėto konfirmojnė zyrtarisht atė qė ne e
kemi ditur prej ca kohe, pra qė ka pasur torturime. Tani e dimė sepse
raporti i Komisionit tė Kryqit tė Kuq ka pasur qasje tė drejtpėrdrejtė
tek tė burgosurit qė u janė nėnshtruar procedurave alternative, siē
janė quajtur ato, tė administratės sė presidentit Bushā.
Gjatė
mandatit tė tij, presidenti Bush e pranoi se CIA kishte pėrdorur, sipas
fjalėve tė tij, procedura alternative, ndaj njė grupi tė vogėl tė
udhėheqėsish dhe operativėsh tė dyshuar terroristė nė disa vende jashtė
Amerikės. Zoti Bush e pėrmendi Abu Zubaidėn me emėr dhe kėmbėnguli qė
procedurat ishin tė ligjshme.
Pėrveē organizatės ACLU, disa
gazeta dhe organizata tė njohura pėr tė drejtat e njeriut po i bėjnė
thirrje administratės sė presidentit Obama dhe Kongresit tė hetojnė
trajtimin e tė burgosurve nė Gjirin Guantanamo dhe nė burgje tė tjera
qė nga viti 2001.
I pyetur pėr mundėsinė e hapjes sė
hetimeve, presidenti Obama tha se kushdo qė ka kryer krime duhet tė
ndiqet penalisht, por se ai do tė pėrqendrohet tė ecė pėrpara dhe jo
pas.
Revista Newsweek njoftoi tė hėnėn se presidenti Obama po
pėrpiqet tė publikojė tre memorandume tė Departamantit tė Drejtėsisė
gjatė administratės sė presidentit Bush tė cilat do tė pėrshkruajnė nė
vija tė trasha teknikat e marrjes nė pyetje tė terroristėve tė dyshuar
pėr herė tė parė.//ap.